TÌNH TRẠNG BẠO LỰC, XÂM HẠI VỀ TÌNH DỤC ĐỐI VỚI PHỤ NỮ VÀ TRẺ EM GÁI

Trong những năm gần đây, cùng với sự phát triển kinh tế xã hội, tình hình trật tự trị an còn nhiều phức tạp. Một số vụ việc bạo lực, xâm hại tình dục đối với phụ nữ và trẻ em gái đã dấy lên hồi chuông cảnh báo. Tuy nhiên, đây mới chỉ là “phần nổi của tảng băng chìm”. Ở Việt Nam hiện nay, ước tính khoảng trên 50% phụ nữ từng phải chịu ít nhất một trong ba dạng bạo lực về thể xác, tình dục hoặc tinh thần trong đời. Bạo lực với phụ nữ và trẻ em gái diễn ra dưới nhiều hình thức và ở nhiều môi trường khác nhau, từ trong gia đình tới cộng đồng và xã hội.

Huyện Quế Sơn cũng không ngoại lệ. Trước đây, trên địa bàn huyện rất ít vụ án về xâm hại tình dục đối với phụ nữ và trẻ em gái. Tuy nhiên, thời gian gần đây, số vụ án liên quan đến xâm hại tình dục đối với phụ nữ và trẻ em gái ngày càng gia tăng. Đáng lo ngại hơn là độ tuổi của trẻ em gái bị xâm phạm rất nhỏ, từ 05 đến 13 tuổi. Đây cũng là vấn nạn toàn xã hội đang quan tâm. Thêm vào đó, tình trạng bạo lực trong gia đình ngày càng có chiều hướng gia tăng. Hành vi bạo lực gia đình không những làm ảnh hưởng đến tâm lý của các thành viên trong gia đình, mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển hoàn thiện của con cái. Trong một gia đình thường xuyên xảy ra tình trạng “Cơm không lành, canh không ngọt” thì các thành viên trong gia đình đó sẽ như thế nào? Con cái họ có phát triển như những gia đình khác không?

Có một thực tế không bao biện là bạo lực và xâm hại tình dục đối với phụ nữ và trẻ em gái thường được coi là chủ đề nhạy cảm để chia sẻ, thảo luận của công chúng. Hơn nữa, những định kiến chống lại nạn nhân bạo lực và xâm hại tình dục đã làm cho họ chưa được bảo vệ một cách đầy đủ và họ phải đối mặt với những hậu quả tiêu cực khi lên tiếng và đi tìm công lý. Họ thường bị đổ lỗi và còn bị cho là phải chịu trách nhiệm đối với những hành vi bạo lực hay quấy rối. Chính vì điều đó, nhiều người đã không tin vào các câu chuyện mà phụ nữ đã chia sẻ, thậm chí có người còn quay lưng chống lại họ, đẩy họ vào tình thế im lặng.

Những năm qua, Tòa án nhân dân huyện Quế Sơn phải giải quyết hàng trăm vụ án có liên quan đến bạo lực đối với phụ nữ. Từ đầu năm 2019 đến nay, Tòa án nhân dân huyện Quế Sơn đã thụ lý 44 vụ án hôn nhân gia đình mà nguyên nhân ly hôn là bị đánh đập, ngược đãi. Hầu hết đương sự nữ khi đến Tòa án đều mang trên mình những vết thương lòng quá lớn. Có người giữ im lặng hoặc che giấu nguyên nhân ly hôn, họ chỉ khai rằng do vợ chồng không hợp nhau, không cùng quan điểm sống. Tuy nhiên, ẩn chứa đằng sau là những câu chuyện đau lòng, người chồng đã đe dọa, nghiêm cấm người vợ khi ly hôn không được nói với Tòa án do chồng đánh đập, bạo lực tình dục. Có những trường hợp người phụ nữ đến Tòa án nộp đơn ly hôn, khi họ đang mang thai, họ mang theo những phiếu điều trị của bệnh viện về những chấn thương do bị chồng đánh đập, những biên bản sự việc, quyết định xử phạt hành chính về hành vi bạo lực gia đình. Tiếp nhận những hồ sơ như vậy, Tòa án nhân dân huyện Quế Sơn đã kịp thời thụ lý, giải quyết một cách nhanh nhất, góp phần bảo vệ cho những người bị bạo hành gia đình.

Với các vụ án liên quan đến xâm hại tình dục đối với phụ nữ và trẻ em gái, ngoài việc xét xử theo quy định của pháp luật, khi xét xử các Thẩm phán, Hội thẩm nhân dân còn tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho những người tham dự phiên tòa. Từ đó, phần nào giúp người dân hiểu về pháp luật và lên án các hành vi liên quan đến xâm hại tình dục đối với phụ nữ và trẻ em gái.

Nguyên nhân của thực trạng trên một phần do ảnh hưởng của tư tưởng phong kiến để lại, người phụ nữ chỉ là “người ở góc nhà, xó bếp”. Một số người phụ nữ chưa thay đổi nhận thức về giá trị bản thân mình. Họ cam chịu sự bạo hành của người chồng. Một nguyên nhân nữa là thế hệ trẻ đang dần “nhiễm” phim ảnh, game… nên đã có những nhận thức lệch lạc. Từ đó phát sinh ra những hành vi, xử sự bạo lực, xâm phạm tình dục đối với phụ nữ và trẻ em gái. Việc sử dụng các chất kích thích như rượu bia, ma túy… cũng là một nguyên nhân làm gia tăng tình trạng bạo lực, xâm phạm tình dục đối với phụ nữ và trẻ em gái.

Hiện nay, để giải quyết tình trạng bạo lực, xâm hại tình dục, các cơ quan chức năng đã có nhiều nỗ lực như hoàn thiện thể chế chính sách, phê duyệt các chương trình, đề án như phòng ngừa và ứng phó với bạo lực giai đoạn 2016 – 2020 và tầm nhìn đến năm 2030. Bên cạnh đó, một số mô hình như Địa chỉ tin cậy, nhà tạm lánh cộng đồng, cơ sở trợ giúp nạn nhân bị bạo lực tình dục, Trung tâm công tác xã hội cung cấp bình đẳng giới, trường học an toàn, thân thiện không bạo lực, thành phố an toàn, thân thiện với phụ nữ và trẻ em gái đã được triển khai thực hiện, góp phần từng bước nâng cao nhận thức của cộng đồng, giảm thiểu nguy cơ và cải thiện chất lượng dịch vụ hỗ trợ nạn nhân bị bạo lực, xâm hại tình dục.

Để nâng cao hiệu quả công tác xét xử các vụ án về xâm hại tình dục phụ nữ và trẻ em gái, bảo vệ tốt hơn việc bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của nạn nhân bị  bạo lực tình dục. Mới đây, chiều ngày 14/10/2019 TANDTC đã tổ chức Hội nghị trực tuyến quán triệt nội dung Nghị quyết số 06/2019/NQ-HĐTP ngày 01/10/2019 của HĐTPTANDTC hướng dẫn xét xử các vụ án về xâm hại tình dục người dưới 18 tuổi đến toàn thể cán bộ công chức Tòa án trên toàn hệ thống. Đây là cơ sở pháp lý để Tòa án áp dụng trong thực tiễn xét xử loại tội phạm này. Tuy nhiên, thời gian đến Tòa án rất cần sự phối hợp với Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát và các cơ quan hữu quan khác để thu thập đầy đủ chứng cứ, hoàn thiện hồ sơ vụ án; thường xuyên trao đổi, thống nhất nhận thức về các quy định của pháp luật cũng như những vấn đề còn có ý kiến khác nhau về đánh giá các tình tiết khách quan của vụ án, nhằm đảm bảo xét xử, giải quyết các vụ án về xâm hại tình dục phụ nữ và trẻ em gái  kịp thời, nghiêm minh và đúng pháp luật. Bên cạnh đó, Tòa án nhân dân cấp trên cần tập trung làm tốt hơn nữa công tác tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ, Thẩm phán; thường xuyên tổ chức việc trao đổi, rút kinh nghiệm công tác xét xử, đặc biệt là kinh nghiệm xét xử, giải quyết các vụ án về xâm hại tình dục phụ nữ và trẻ em trong toàn hệ thống Tòa án.

Nguyễn Thị Mai Loan – Thư ký Tòa án nhân dân huyện Quế Sơn